Netelroos (Urticaria)

Wat is urticaria?
Urticaria (urtica = brandnetel) is de medische naam voor netelroos of galbulten. Het is een huiduitslag die vaak heftig jeukt, zich in korte tijd ontwikkelt en waarbij de afzonderlijke plekken ook binnen 24 uur weer wegtrekken (meestal al binnen enkele uren). Het begint met rode vlekjes die daarna kunnen overgaan in verdikte rode of bleke plekken. De huidafwijkingen kunnen samenvloeien tot grotere plekken. Een dergelijke plek noemen we een urtica of kwaddel. Het ziektebeeld in zijn geheel heet urticaria. We spreken van acute urticaria als de periode waarin de urticaria optreedt in totaal niet langer dan 6 weken duurt. Dit is meestal het geval. We spreken van chronische urticaria wanneer de urticaria langer dan 6 weken voortduurt. Bijna een kwart van de bevolking krijgt in de loop van zijn/haar leven urticaria. De aandoening komt voor bij zowel mannen als vrouwen en op alle leeftijden. 

Image foto: urticaria, kenmerkende grote kwaddels.

Meer foto's, klik hier

 Hoe ontstaat urticaria?
Bij het ontstaan van urticaria speelt histamine een belangrijke rol. Histamine ligt opgeslagen in bepaalde cellen (voornamelijk mestcellen) in de huid. Histamine wordt uit deze cellen vrijgemaakt onder invloed van prikkels van uiteenlopende aard. Door het vrijkomen van histamine verwijden bloedvaten zich, waardoor de huid een rode kleur krijgt. Bovendien veroorzaakt histamine een toegenomen doorlaatbaarheid van vocht door de wanden van de bloedvaten, waardoor vochtophoping ontstaat in de huid. Ook veroorzaakt histamine jeuk. De prikkels die histamine kunnen vrijmaken, kunnen ingedeeld worden in de volgende groepen:
- Fysische prikkels (lichamelijke inspanning, plaatselijke druk op de huid, koude, warmte, zonlicht)
- Geneesmiddelen (vooral pijnstillers en antibiotica)
- Acute en chronische infecties (vooral veroorzaakt door bacteriën en parasieten) - Allergie voor voedingsmiddelen (bijvoorbeeld eieren, schaaldieren en fruit)
- Voedseltoevoegingen (kleurstoffen, conserveringsmiddelen en smaakversterkers) - Insectensteken en beten (vlooien, mijten, luizen, muggen, wespen)
- Allergie voor ingeademde producten (schimmelsporen, dierlijke huidschilfers)
- Contact op de huid met bepaalde stoffen, zoals planten, rubber, dierlijke eiwitten en crèmes.
- Interne ziekten (stofwisselingsziekten, hormonale stoornissen, auto-immuunziekten).

Soms zijn meerdere prikkels tegelijkertijd aanwezig. Ook kunnen sommige prikkels reeds bestaande urticaria verergeren, zoals fysische prikkels en pijnstillers.
Bij chronische urticaria kan bij 60-90% van de patiënten geen oorzaak gevonden worden. Men spreekt dan van ‘chronische idiopathische urticaria’. Ofschoon er geen duidelijke erfelijke aanleg bestaat, komt urticaria in bepaalde families vaker voor. Dit geldt vooral bij bepaalde vormen van urticaria, zoals koude-urticaria en zon-licht-urticaria. 

Wat zijn de verschijnselen?
De typische urtica is een intens jeukende, scherpbegrensde verheven rode plek, die vaak centraal bleek is. Afzonderlijke plekken kunnen groter worden en samenvloeien met andere plekken. Kenmerkend is dat ze binnen enkele uren verdwijnen zonder restafwijkingen aan de huid achter te laten. Er is geen bepaalde voorkeursplaats: urticaria komt even vaak voor op armen, benen, romp en in het gezicht. Wanneer omgevingsfactoren een rol spelen ontstaan de afwijkingen meestal ter plaatse van het contact of inwerking. Drukurticaria komen voor op knieën, handpalmen en voetzolen; urticaria door insectenbeten meestal op onderarmen en onderbenen.

Enkele speciale vormen van urticaria
Bij inspanningsurticaria ontstaan speldenknopgrote, jeukende of branderige rode bultjes. Deze treden op bij transpiratie, door lichamelijke inspanning of in een warme omgeving. Urticaria factitia ontstaat in reactie op druk of wrijven van de huid. Hierbij ontstaan jeukende streepvormige kwaddels die na enige tijd weer spontaan wegtrekken. Met een stomp voorwerp krassend over de rug zijn ze reeds op te wekken. Dit verschijnsel noemt men ook wel positief dermografisme. Dit komt bij 3-5% van de bevolking voor in meer of mindere mate. Bij koude-urticaria ontstaan urticae (of: kwaddels) op plaatsen waar de huid wordt afgekoeld. Dit treedt bijvoorbeeld op bij zwemmen in koud water. Het kan zelfs tot gevaarlijke situaties leiden (verdrinken) wanneer een meer gegeneraliseerde reactie met bloeddrukdaling en bewustzijnsverlies optreedt. Men kan de diagnose stellen door op een gestandaardiseerde manier de huid plaatselijk af te koelen (ijsbloktest). Bij vertraagde drukurticaria ontstaan na enkele uren pijnlijke, verharde zwellingen op drukplaatsen. Deze vorm ontstaat vaak rond de gewrichten en kan soms verward worden met een ontsteking van het gewricht. Behandeling van deze aandoening is erg moeilijk.

Hoe wordt de diagnose gesteld?
Urticaria wordt door artsen gemakkelijk herkend. De arts zal eerst vragen naar de meest voorkomende oorzaken. Het al pratend samen zoeken naar een mogelijke oorzaak leidt in een groot aantal gevallen tot de oplossing, zonder dat verder onderzoek noodzakelijk is. Pas wanneer er aanwijzingen zijn voor een mogelijke oorzaak, kan daar nog eventueel een gericht onderzoek naar worden gedaan.

 Wat is de behandeling?
De behandeling bestaat uit het vermijden van de uitlokkende prikkel, wanneer die tenminste bekend is. Als dit niet mogelijk is, zijn geneesmiddelen die de werking van histamine blokkeren (antihistaminica) meestal effectief. Soms hebben antihistaminica als bijwerking, dat men er suf of slaperig van wordt. Vaak moeten ze in een hogere dosering worden gebruikt dan bij hooikoorts. Afhankelijk van de reactie op antihistaminica zijn soms ook andere geneesmiddelen nodig, zoals corticosteroïden. Eventueel kan ook gebruik worden gemaakt van een jeukstillende lotion of een schudsel.

 Wat zijn de vooruitzichten?
In de meeste gevallen is deze huidaandoening van korte duur (acute urticaria). Soms zelfs zo kort dat de verschijnselen alweer weg zijn, voordat men besloten heeft naar de huisarts te gaan. Niettemin zijn er mensen bij wie urticaria langdurig optreedt en zelfs maanden tot jaren kan voortduren (chronische urticaria). Deze folder is een uitgave van de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie. Bij het samenstellen van deze informatie is grote zorgvuldigheid betracht. De Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie wijst desondanks iedere aansprakelijkheid af voor eventuele onjuistheden of andere tekortkomingen in de aangeboden informatie en voor de mogelijke gevolgen daarvan.

 

© Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie - Versie 04-05-2008 2


Afdrukken  

Reacties mogelijk gemaakt door CComment

huiduitslag
geschreven door Aad den Ouden , 18-12-2013

Na het innemen van amoxicilline 500 een waarachtige huisuitslag. Het hele bovenlijf was bobbelig, rood en stond inbrand. Ik wist dat ik dit middel niet kon verdragen, maar een andere pijn, ontstoken kieswortel deed mijn keuze beinvloeden. Eest een zegen, daarna de straf. Ik slik er antihistamini voor, het help een beetje.


netelroos
geschreven door Maria , 24-02-2013

Hoi, ik ben Maria. Drie jaar geleden had ik na een weekje monitorpleisters ivm. andere kwaal een enorme uitslag en jeuk reactie op mn. mijn romp. Na een carpaaltunnel operatie (3maanden later) aan mijn hand waarbij er veel latex gebruikt werd om bovenarm af te binden was het hek van de dam. Sindsdien .....dik 2 jaar geleden chronisch netelroos en slik ik iedere dag levoceterizine. Allergoloog vond geen allergie maar na recent weer een nachtje monitorpleisters is er weer een verheviging van netelroos op mijn romp.


Acute netelroos
geschreven door Johan Kippers , 16-04-2011

Hallo, jaren geleden spoot ik tegen onkruid in de bestrating van het erf, voor het eerst gebruikte ik een biologisch afbreekbaar middel, Greenline, gekocht bij de Welkoop. Het was eind augustus en warm, broeierig weer, laat in de middag. Nadat ik 2 volle rugspuiten had verbruikt, kreeg ik een halfuurtje later jeuk aan mijn benen, later voelde het ook branderig aan. Ik wist niet wat het was, tot mijn schrik ging het zich steeds verder over mijn lichaam uitbreiden. S'avonds tegen elfen ben ik nog naar de huisarts gegaan, ik wist niet meer hoe ik het had, zo erg was het. Er werd mij aangeraden te koelen met talkpoeder en ik kreeg pijnstillers voorgeschreven. S' nachts kon ik niet slapen, tegen de ochtend alleen even. Na het opstaan keek in in de spiegel en bleek ik erg opgezette klieren te hebben, bij de ogen, in de keel, rond de hals. Opnieuw naar de huisarts gegaan, deze stuurde me door naar de huidspecialist in het ziekenhuis. Hij zei dat hij weinig kon doen, ik had een overmatig sterke allergiereactie opgelopen volgens hem. Toen herinnerde ik mij dat ik de klachten kreeg na het onkruidspuiten, dat was het dus!
Na drie dagen werd het gelukkig wat minder, na een week was ik er helemaal vanaf, maar wat een vreselijke jeuk en wat een branderig gevoel! Het leek wel of ik door de brandnetels was gerold. Heel vaak heb ik me ingepoederd met talkpoeder, ik kreeg kippenvel van de jeuk en het branden, ik wist niet waar ik kruipen moest. Op de tweede dag was de talkpoeder op, met mijn zoon haalde ik nieuwe bij de apotheek, terwijl mijn zoon afrekende, strooide ik alvast wat op mijn armen, het was niet langer uit te houden! Op gegevn moment ging telkens een van de kinderen mijn armen en benen koelen met de fuhn, op de koudestand uiteraard, dat gaf ook nogal wat verlichting. (voor de goede orde, ik ben verder gelukkig nergens allergisch voor)


URTICARIA
geschreven door George , 09-02-2011

Hallo, ik ben George, 68 jaar.
Heb sinds vorige jaar heel veel last van jeuk en rode bulten. Ben bij de dermatoloog geweest, maar kon geen genoegdoening krijgen van het onderzoeks resultaat. Kreeg wel medicijn mee en de naam LEVOCETIRIZINE diHCL 5 PCH. Ik heb eerlijk gezegd niet zo erg last van. Het kom om enkele dagen na één uitslag van de jeuk. Heb toen zo'n pilletje ingenomen en het hielp wel. Voor drie, vier dagen of vier á vijf dagen. En daarna begint het weer met een klein bultje, krabben...en ja hoor bingo. Tussen mijn liezen, onder het boven arm en achter mijn knieën. Het nadeel van deze medicijn is, dat je heel veel water moet drinken i.v.m. de nieren. Ben nog niet voor een allergie onderzoek gegaan, maar zal het zeker niet laten.


netelroos??????
geschreven door wil , 24-08-2010

hallo ik ben wil ,,ben 53 jaar
nahet slikken van een antibiothica kuur voor blaasontsteking .
kreeg ik 2 dagen na het beeindigen van de kuur een soort bultjes net of ik in de brandnetels heb gerolt
als je erover heen wrijft is het stroef en voelt heel bobbelig .
deze plekken zitten op me bovenarmen .
opme boven benen ook rode plekken omdat ik daar niet bruin bent lijkt opwaterpokken zonder blaasjes
de eerste dag geen jeuk de 2de en derde dag werd gek van de jeuk daar het nu de 4 de dag in gaat en nog geen verbetering ja ms iets milder want de jeuk is zo goed als weg .
vanmorgen wakker paar bultjes tussen me duim en wijsvinger ,help me wat is dit ,ik denk netelroos ,maar ook weer niet omdat ,dat maar hooguit een 24 uur duurt dus wat is het dan of kan netelroos ook langer blijven slik nu die medicijnen al 5 dagen niet meer
bij voor baat bedankt