Gordelroos, Herpes zoster
Wat is gordelroos?
Gordelroos (officiële naam: herpes zoster) is een huidaandoening, die veroorzaakt wordt door het
varicella-zoster virus. Per jaar komt dit bij ongeveer 3 op de 1.000 mensen voor. Het wordt vooral
gezien bij mensen met een verlaagde weerstand.


Foto's: herpes zoster op de schouder en de bovenarm, let op de gegroepeerde blaasjes. Rechts: detail.
Hoe krijgt u gordelroos?
Gordelroos wordt veroorzaakt door het varicella-zoster virus. Dit virus is ook de oorzaak van
waterpokken. Wanneer een kind waterpokken heeft gehad, blijft na genezing het virus achter in het
lichaam. Dit virus trekt zich terug in een zenuwknoop naast het ruggenmerg. Het virus blijft hier
gedurende het gehele leven aanwezig zonder dat het problemen veroorzaakt.
In bepaalde omstandigheden kan het virus weer actief worden. Dit wordt dan gordelroos genoemd.
Het virus groeit dan langs de zenuwbanen naar de huid toe. De huidafwijkingen zitten dan alleen in
het verzorgingsgebied van één of meer gevoelszenuwen van de huid.
Waardoor het varicella-zoster virus geactiveerd wordt, is niet helemaal zeker. Het heeft waarschijnlijk
met een verminderde weerstand (immuniteit) te maken. Echter, ook gezonde mensen kunnen het
krijgen.
Mensen die meer kans hebben op gordelroos zijn:
- Ouderen: zij hebben vaak zelf al een mindere weerstand
- Ernstig zieke mensen
- Mensen die medicijnen gebruiken die de afweer onderdrukken
- Mensen die bestraling (radiotherapie) krijgen.
Welke klachten geeft gordelroos en hoe ziet gordelroos eruit?
Gordelroos kan op het hele lichaam voorkomen. Meestal zit het op de romp (50%), vooral in het
gordelgebied, vandaar ook de naam. Maar het kan ook op andere plaatsen voorkomen zoals op de
armen (20%) of in het gezicht (15%). De uitslag zit meestal aan één zijde van het lichaam in het
verzorgingsgebied van één zenuw.
Soms kan de huidafwijking zich uitbreiden over het hele lichaam. Dan voelt de huid pijnlijk aan en
vaak gaat dit gepaard met koorts. Dit komt echter zelden voor.
Voordat gordelroos zichtbaar wordt, kan uw huid op die plaats al gevoelig zijn. Ook kunt u zich ziek
voelen met hoofdpijn en koorts. Na een paar dagen ontstaan rode pukkels. Hierin komen blaasjes of
blaren. Gedurende enkele dagen tot een week komen er nieuwe blaasjes bij. Lymfeklieren in de buurt
van de gordelroos zijn soms pijnlijk en opgezet. De blaasjes drogen eerst in tot korstjes, die later
vanzelf van de huid af vallen. Dat kan 2 tot 4 weken duren.
Als de blaasjes dicht bij het oog zitten of op de neus moet er altijd een arts meekijken. Er kan dan een
oogontsteking ontstaan. Als de huid is genezen, kan het zijn dat u nog last houdt van een pijnlijke
huid.
Een van de grootste problemen bij gordelroos is pijn. Deze pijn is soms bijzonder heftig en kan een
halfjaar tot jaren nadat de gordelroos verdwenen is aanhouden. Vooral oudere mensen met
gordelroos hebben hier last van en mensen die gordelroos in het gezicht hebben gehad. Goede
pijnstilling is hierbij erg belangrijk.
Soms kan er naast het virus nog een infectie door een bacterie bijkomen. Dit gebeurt meestal vanaf
het moment dat er blaasjes zijn. Uw arts kan dit aan uw huid zien en zo nodig de behandeling hierop
aanpassen (zie hieronder).
Is gordelroos besmettelijk?
Ja, gordelroos is besmettelijk voor mensen die nog geen waterpokken hebben gehad. Door direct
contact met een blaasje waarin het virus zit kunt u anderen besmetten. Wees voorzichtig en blijf zeker
uit de buurt van pasgeborenen, zwangeren en mensen met een verminderde weerstand die niet zeker
weten of ze de waterpokken hebben doorgemaakt. Het kan tot 20 dagen na contact duren voordat de
persoon die besmet is geraakt ook huidklachten krijgt.
Hoe weet uw arts of u gordelroos heeft?
Door hoe uw huid eruitziet in combinatie met de klachten weet uw arts dat u gordelroos heeft. Om de
diagnose aan te tonen wordt het blaasjesvocht soms onderzocht op aanwezigheid van het virus.
Welke behandelingen van gordelroos zijn er?
Voor gordelroos is bij gezonde mensen geen behandeling nodig. Het geneest spontaan. Eventueel
kunnen de blaasjes indrogend worden behandeld met zinkoxideolie. Dit maakt ook de kans kleiner op
een infectie met een bacterie.
Bij pijnklachten kunt u pijnstillers zoals paracetamol nemen. Mocht dit niet voldoende zijn, kunt u
pijnstilling aan uw arts vragen.
Bij gordelroos in het gezicht en bij mensen met een stoornis in de afweer, wordt de aandoening
behandeld met antivirale geneesmiddelen. Meestal wordt aciclovir, valaciclovir of famciclovir
voorgeschreven. Deze medicijnen werken het beste als de infectie net is begonnen. Heel soms is
behandeling in het ziekenhuis nodig met een infuus met het antivirale medicijn. Bij oogontstekingen
zal vaak het advies van de oogarts worden gevraagd.
Is gordelroos te genezen of blijft u er altijd last van houden?
Bij gezonde mensen geneest gordelroos vanzelf. Soms blijven littekens zichtbaar waar de blaasjes
gezeten hebben. Meestal is dit bij mensen die er ook een infectie met een bacterie bij hebben
gekregen.
Als de huid genezen is kan deze toch pijnlijk blijven. Dit komt door aantasting van de zenuwen door
het virus. Vaak is paracetamol niet voldoende om de pijn te verminderen. Uw arts kan u hiervoor
pijnstillers voorschrijven.
Het is mogelijk om meerdere keren in uw leven gordelroos te krijgen. Als dit vaak gebeurt kan
besloten worden om de antivirale tabletten dagelijks te nemen.
Zeer zeldzaam kunt u hersenvliesontsteking, longontsteking, lever- of darmontsteking, duizeligheid of
gehoorverlies krijgen na gordelroos. Dit is met name bij een sterk verminderde weerstand.
Wat kunt u zelf nog doen?
U kunt de huid waar de gordelroos zit afdekken met bijvoorbeeld verband. Dit vermindert pijn en
irritatie klachten.
Voorkom dat er blaasjesvocht in aanraking komt met baby’s, zwangeren en mensen met verminderde
weerstand die niet weten of ze waterpokken hebben gehad.
Als de blaasjes kapot gaan, smeer de huid dan in met zinkoxideolie. Dit vermindert het risico op
ontsteking door bacteriën

Bezoek de website http://www.huidfonds.nl/ voor meer informatie of om u aan te melden als donateur.
Telefonisch mag ook: 030 28 23 995
Deze folder is een uitgave van de
Nederlandse Vereniging voor
Dermatologie en Venereologie
Aangepast op 9-1-2007
Reacties mogelijk gemaakt door CComment