Wat is angio-oedeem?
Angio-oedeem is een uitgebreide vochtophoping in de huid en de onderliggende weefsels. Als deze
vochtophoping plaatsvindt op plekken in het lichaam waar het weefsel niet erg stevig is, kunnen er
gemakkelijk zwellingen ontstaan. Zulke plekken zijn bijvoorbeeld het gezicht, de luchtwegen (tong,
zachte verhemelte, keel) of de darmen. Kenmerkend aan deze huidaandoening is dat de zwelling vrij
plotseling optreedt. Zonder behandeling kunt u er een paar dagen last van houden, daarna trekt het
vanzelf weg. Het jeukt niet, maar kan wel pijnlijk zijn.
Angio-oedeem wordt ook wel Quincke's oedeem genoemd, naar de Duitse dermatoloog Quincke die
het als eerste beschreef.
Eigenlijk is angio-oedeem een variant van netelroos (urticaria, galbulten) (zie ook de folder ‘Urticaria’.
Deze kunt u aan uw arts vragen of downloaden via www.huidarts.info onder algemene folders). Bij
deze huidaandoening treden ook vochtophopingen op, alleen jeuken deze wel hevig. Angio-oedeem
gaat dan ook vaak samen met netelroos, maar kan zich ook afzonderlijk voordoen.
Hoe krijgt u angio-oedeem?
Angio-oedeem ontstaat door een afwijking in de bloedvaatjes, die diep in de huid liggen, waarbij er
veel ruimte is tussen het onderhuidse bindweefsel. De diepgelegen bloedvaatjes lekken als het ware
eiwitten. Die eiwitten trekken vocht aan en daardoor ontstaan er vochtbulten.
Vaak komt het door een soort allergische reactie op een stof in medicijnen, voedingsmiddelen, snoep
of drank. Als dat het geval is, treedt angio-oedeem meestal eenmalig op. In de helft van de gevallen
lukt het hierbij niet om de precieze oorzaak van angio-oedeem te vinden.
Angio-oedeem kan ook telkens terugkeren of in aanvallen optreden. In dat geval veroorzaakt een
onderliggende erfelijke aandoening de vochtophopingen.
De erfelijke vorm van angio-oedeem wordt ook wel hereditair angio-oedeem genoemd. Hierbij is de
activiteit van het eiwit C1-esteraseremmer verminderd. Dit eiwit zit in het bloed en reguleert een aantal
reacties in het lichaam. Bij een tekort aan deze remmer ontstaan bloedvatlekkages. In Nederland is
van ongeveer 1.500 mensen bekend dat zij deze erfelijke vorm hebben. Deze vorm van angiooedeem kan al op jonge leeftijd ontstaan.
Hoe ziet angio-oedeem eruit?
Angio-oedeem komt voornamelijk voor op plaatsen waar het bindweefsel vrij los is, zoals op:
- oogleden
- wangen
- lippen
- handruggen
- uitwendige geslachtsdelen
- voetruggen.
Daar kunnen omvangrijke vochtophopingen ontstaan. Meestal zitten de vochtophopingen aan één
kant (bijvoorbeeld alleen het rechterooglid), maar ze kunnen ook aan beide zijden voorkomen (zowel
het rechter- als linker ooglid).
Angio-oedeem kan niet alleen in de huid ontstaan, maar het kan ook optreden in het slijmvlies van de
mond, luchtpijp of darmstelsel.
De oorzaak van angio-oedeem bepaalt hoelang u last houdt van de vochtophopingen. Als een
allergische reactie de oorzaak is, ervaart u 2 uur na inname van het product de eerste verschijnselen.
Deze houden ongeveer twaalf uur aan en verdwijnen daarna vanzelf. Bij een onderliggende
aandoening (zie eerdere opmerking hierover) houden de klachten langer aan, variërend van dagen tot
maanden. Tussendoor zijn er ook periodes waarin u geen klachten heeft. De zwellingen zijn dan
vanzelf weggetrokken.
De gevolgen van angio-oedeem hangen af van de plek waar de zwelling ontstaat. Een gezwollen
gezicht voelt niet fijn en ziet er natuurlijk heel anders uit. Dat kan u beperken in doen en laten. Een
zwelling in de maag of het darmstelsel kan leiden tot buikpijn, maar over het algemeen zonder
vervelende gevolgen. Angio-oedeem in de luchtpijp kan serieuze ademhalingsproblemen geven. Voor
de meeste mensen is dat een angstige ervaring. Het oedeem kan ook ontstaan achter de oogbol. Dan
geeft het een enorme druk op het oog en de oogzenuw.
Is angio-oedeem besmettelijk?
Nee, angio-oedeem is niet besmettelijk.
Hoe weet uw arts of u angio-oedeem heeft?
De arts kan de diagnose angio-oedeem gemakkelijk stellen als u tijdens het spreekuurbezoek last
heeft van vochtophopingen. Als de zwellingen al zijn weggetrokken, is het lastiger. In dat geval wordt
angio-oedeem nogal eens verward met een allergie. Door gerichte vragen te stellen over uw klachten
(onder andere uiterlijk en plaats van de zwellingen) kan dan al een hoop duidelijk worden. Zo nodig
doet de arts soms aanvullend bloedonderzoek.
Welke behandelingen van angio-oedeem zijn er?
De behandeling van angio-oedeem hangt af van de oorzaak en de plek waar de zwelling ontstaat. Bij
allergisch angio-oedeem kunt u een antihistaminicum of corticosteroïden krijgen. Een
antihistaminicum is een middel dat de allergische reactie onderdrukt, terwijl corticosteroïden
ontstekingsremmers zijn. Deze middelen werken echter niet altijd even goed en kunnen bijwerkingen
hebben die soms erger zijn dan angio-oedeemklachten.
Bij zwellingen op risicovolle plaatsen (bijvoorbeeld in de luchtpijp) bieden ze onvoldoende soelaas. In
dat laatste geval is een injectie met adrenaline de beste behandeling. Hiermee wordt de zwelling
onderdrukt en voorkomt u levensbedreigende situaties. Als u ernstig oedeem heeft, is het dan ook
verstandig om altijd een adrenaline-injectie (EpiPen of Anapen) op zak te hebben. U kunt uzelf dan
meteen inspuiten zodra de eerste verschijnselen optreden. Dit kan natuurlijk ook iemand uit uw
omgeving doen.
Bij de erfelijke vorm van angio-oedeem moet het tekort aan eiwit C1-esteraseremmer worden
aangevuld. Dit gebeurt met een injectie of infuus in de ader (intraveneus). Als u al zwellingen heeft,
geeft een infuus het snelst effect. Maar dit effect houdt hooguit 2 dagen aan. Voor sommigen betekent
dit dat ze regelmatig een dergelijk infuus nodig hebben. Ook bij een erfelijke vorm van angio-oedeem
is het verstandig om een adrenaline-injectie bij u te dragen.
Is angio-oedeem te genezen of blijft u er altijd last van houden?
Dat hangt af van de oorzaak. Het kan bij één keer blijven, maar ook chronisch worden. Als het
terugkomt, is dat vaak op dezelfde plek(ken).
Wat kunt u zelf nog doen?
Als bekend is waardoor de klachten veroorzaakt worden, dan is het verstandig om dat product of
medicijn te vermijden. U kunt met uw arts bespreken welk alternatief u kunt gebruiken.
Meer informatie
Informatie over het Hereditair Angio-Oedeem en Quincke's Oedeem kunt u ook vinden op de website
www.angiooedeemvereniging.nl
© Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie - Versie 2014
Reacties mogelijk gemaakt door CComment